Đoạn trò chuyện hiếm hoi giữa Trần Anh Hùng và Phạm Thiên Ân sau chiến thắng ở LHP Cannes

LHP Cannes 2023 đã khép lại với hai giải thưởng quan trọng cho hai nhà làm phim. Trần Anh Hùng lần đầu tiên chiến thắng tại hạng mục Đạo diễn xuất sắc - 1 trong 8 hạng mục chính của sự kiện. Trong khi đó, Phạm Thiên Ân bất ngờ đoạt giải Máy Quay Vàng cho phim đầu tay hay nhất trong chương trình Directors' Fortnight (Tuần lễ đạo diễn).

Chia sẻ với chúng tôi, đạo diễn Phạm Thiên Ân cho biết người đàn anh Trần Anh Hùng đã nói với anh một câu đặc biệt sau khi nhận giải: “Tốt quá rồi! Phim Việt Nam năm nay hay quá". Đây là lần đầu tiên hai nhà làm phim tài năng gặp mặt. Trước buổi lễ bế mạc, Thiên Ân được bạn bè kết nối với nhà làm phim người Pháp qua bạn bè nhưng vì lịch trình khác nhau nên chưa thể gặp. Cuộc nói chuyện trên cũng là lần đầu tiên hai người trao đổi về nghề nghiệp.

Tuy nhiên, giữa Trần Anh Hùng và Phạm Thiên Ân dường như tồn tại một cái duyên đặc biệt. Giải Máy Quay Vàng cũng là hạng mục Trần Anh Hùng từng giành được với phim đầu tay Mùi Đu Đủ Xanh tại LHP Cannes năm 1993. Tác phẩm sau khi công chiếu đã nhận được rất nhiều lời khen ngợi về phong cách thực hiện cũng như những cảnh quay rất đẹp về Việt Nam.

Không khó hiểu khi nhiều người hâm mộ điện ảnh tại Việt Nam cảm thấy tự hào khi nhà làm phim người Pháp có giải cao tại LHP Cannes vừa qua. Từ lâu, Trần Anh Hùng luôn là cái tên được đông đảo khán giả và giới làm phim trong nước mến mộ. Dù không mang quốc tịch Việt Nam, đạo diễn thường xuyên lấy cội nguồn làm cảm hứng làm phim.

Bộ ba tác phẩm gồm Mùi Đu Đủ Xanh, Xích Lô và Mùa Hè Chiều Thẳng Đứng là dự án ông tặng riêng cho mảnh đất nơi ông sinh ra. Tất cả đều nhận nhiều lời khen từ cộng đồng yêu điện ảnh, đoạt các giải thưởng uy tín. Mùi Đu Đủ Xanh là phim nói tiếng Việt đầu tiên nhận đề cử Phim tiếng nước ngoài hay nhất tại Oscar. Xích Lô cũng thành công không kém khi đoạt giải Sư Tử Vàng tại Venice - liên hoan phim lâu đời nhất thế giới còn hoạt động.

The Pot Au Feu - bộ phim giúp Trần Anh Hùng chiến thắng tại LHP Cannes năm nay - là tên gọi của món bò hầm truyền thống của Pháp. Đây cũng là 1 trong 4 tác phẩm không sử dụng tiếng Việt làm ngôn ngữ chủ đạo của ông. Đạo diễn chọn tên này thay cho nhan đề gốc của tiểu thuyết La Passion de Dodin Bouffant vì có từ Feu đọc khá giống phở. Nhiều giả thuyết cho rằng món bò hầm này cũng là nguồn gốc để dân ta sáng tạo nên món phở bò.

Phạm Thiên Ân khá giống với Trần Anh Hùng khi là một nhà làm phim đang sinh sống tại nước ngoài. Anh cho biết vẫn mang quốc tịch Việt và thường xuyên về nước. Bên Trong Vỏ Kén Vàng - phim dài đầu tay của anh - lấy bối cảnh Việt Nam và kể lại hành trình của hai nhân vật: Người đàn ông tên Thiện và đứa cháu tên Đạo. Họ cùng trở lại quê để đưa xác một người thân về nơi an nghỉ cuối cùng. Đồng thời, Thiện lần theo tung tích của anh trai, người cũng là cha của Đạo.

Nhiều ý kiến từng nghi ngờ Phạm Thiên Ân khi anh là một đạo diễn sống ở Mỹ làm phim về Việt Nam. Tuy nhiên, nhà làm phim sinh năm 1989 cho biết lấy cảm hứng từ chính những trải nghiệm trong nhiều năm sống và trưởng thành tại quê nhà. Thiên Ân sinh ra và lớn lên ở tỉnh Lâm Đồng, từng học đại học tại TP.HCM. Năm 2015, anh cùng gia đình sang Mỹ nhưng vẫn thường xuyên trở về Việt Nam làm phim.

Khi nhận giải, đạo diễn dùng tiếng mẹ đẻ để ăn mừng giữa những tràng pháo tay không ngớt của bạn bè quốc tế: "Chúng ta đã đi hành trình rất dài tại đây và điện ảnh là đức tin gắn kết chúng ta lại. Giải thưởng này là dành cho tất cả mọi người".

Tròn 30 năm, một cái tên Việt Nam lại được xướng lên tại hạng mục Máy Quay Vàng của LHP Cannes. Đây có thể xem như một cú hích dành cho điện ảnh của nước nhà, nhất là với những đạo diễn làm phim độc lập. Đạo diễn Phạm Thiên Ân gửi lời tới những đồng nghiệp tại Việt Nam: “Cá nhân tôi cũng bắt đầu là một người làm phim nghiệp dư, không qua trường lớp mà chỉ tự học và tham gia các cuộc thi phim ngắn. Tôi nghĩ dù xuất phát điểm ở đâu, chỉ cần bạn vững tin và quyết tâm với dự án của mình, mọi người sẽ thành công”.

Hai giải thưởng tại Cannes năm nay giống một sự trao truyền, tiếp nối để thấy nền điện ảnh nước nhà vẫn đang phát triển. Người yêu phim hoàn toàn có quyền kỳ vọng về một thế hệ các nhà làm phim trẻ triển vọng đang vươn vai trỗi dậy. 30 năm là một chặng hành trình bền bỉ của Trần Anh Hùng để đi từ giải phim đầu tay đến hạng mục Đạo diễn xuất sắc danh giá. Phạm Thiên Ân hay các nhà làm phim trẻ khác của Việt Nam hoàn toàn có thể làm được điều tương tự trong tương lai.