Sự xuất hiện của “nữ hoàng" tối giản Marie Kondo đã tạo nên một làn sóng sống tối giản vượt ngoài biên giới Nhật Bản, lan đến phạm vi toàn cầu. Marie Kondo không phải người đầu tiên thực hành và truyền cảm hứng về lối sống tối giản Minimalism nhưng những trang sách của Kondo ra đời đúng vào thời điểm người trẻ trên thế giới đang cần thay đổi lối sống, khi thế giới tinh thần trở nên nặng nề hơn với những giá trị ảo và cảm giác FOMO - luôn sợ bỏ lỡ một điều gì đó. 

Chỉ với 1 kiểm tra nhỏ, khi gõ từ khóa "áp lực đồng trang lứa" trên google, kết quả hiện ra trong 1 giây là 4.350.000. Số liệu này cũng cho thấy sự quan tâm của xã hội với chủ đề này, cùng với vô vàn hình thái áp lực khác, tạo động lực cho những phương pháp chữa lành ra đời. Sự xuất hiện của chủ nghĩa tối giản như một cơn gió quét đi bộn bề, để chúng ta nhận ra rằng, không cần phải sở hữu quá nhiều điều để có một cuộc sống tốt đẹp.  

Song, chủ nghĩa tối giản không chỉ xuất hiện như một trào lưu hay xu thế thời thượng của người trẻ, cũng không phải một món trang sức cho lối sống hiện đại. Chủ nghĩa này đòi hỏi sự chất vấn tự thân của con người, trong cả không gian sống, lẫn thế giới tinh thần. Khởi động từ nhà cửa gọn gàng, ngăn nắp, mở rộng sang sự ổn định, tinh giản của tâm trí, “sống không lo nghĩ” là sự thay đổi tích cực trên nhiều phương diện trong cuộc đời. Và mọi sự chuyển biến trong tính cách, thói quen, hành động hay tư duy, đều không hề dễ dàng. 

Trước đây, mỗi lần đi làm về và nhìn đống đồ ngổn ngang trong phòng, Nhung (27 tuổi, nhân viên marketing) thấy uể oải. Kia vài đơn hàng 0 đồng chưa mở, đây vài đôi giày canh sale mua online cũng chưa ngó ngàng. Khắp nơi trong căn phòng nhỏ chưa đầy 20m2 của cô là la liệt quần áo và đồ đạc, khiến Nhung nhiều lần tự hỏi: Tại sao lại mua những món đồ này?

“Bạn thực sự rơi vào một tình thế tiến thoái lưỡng nan với việc mua đồ: Công việc bận rộn khiến bạn tìm thú vui mua sắm để xả stress nhưng càng nhìn đống đồ trong phòng, bạn càng thấy căng thẳng hơn. Đó là một vòng luẩn quẩn,” Nhung chia sẻ.

Với không gian sống, mỗi người có 2 lựa chọn: hoặc bề bộn "bên ngoài" - mệt mỏi "bên trong”; hoặc sắp xếp lại đồ đạc, điều chỉnh suy nghĩ và thói quen để cân bằng lại cuộc sống. “Vào thời điểm quyết định bày toàn bộ quần áo, phụ kiện, giày dép và đủ thứ khác ra sàn nhà, mình nhận ra có rất nhiều món đồ mình không bao giờ động tới, và lúc cầm lên cũng chẳng còn muốn dùng. Mình đã bỏ đi vài thùng đồ như thế, và thực sự thấy tiếc cho những đồng tiền đã bỏ ra một cách lãng phí. Nhưng bù lại, không gian rộng rãi hơn làmạ mình thấy nhẹ nhàng, bình tâm và muốn về nhà mỗi ngày”, Nhung cho biết.

Cũng như Nhung, Thanh Hoa (23 tuổi, Hà Nội) đang bước vào khoảng thời gian “detox tinh thần" của bản thân. Là một người làm trong lĩnh vực truyền thông mạng xã hội, như một “bệnh nghề nghiệp”, Hoa không biết từ bao giờ đã luôn mang những “giá trị ảo" quanh mình: Sự công nhận của mọi người đến từ số like trên Facebook, độ nổi tiếng của bản thân tỷ lệ thuận với lượng người theo dõi và lượng view video. Cuộc sống của cô, bên cạnh deadline (hạn chót) công việc, luôn là những lịch nhắc hôm nay phải đăng nội dung gì, ngày mai sẽ xuất hiện ra sao trên mạng xã hội. Trong một khoảng thời gian dài, Hoa tự hỏi mình rằng cô đang sống mấy cuộc đời, và cuộc đời nào mới là đời thực? Điều gì quan trọng với cô, những con số tương tác trên trang cá nhân, hay chính con người mình? Liệu cô có đang dư thừa áp lực?

“Quét gọn dư thừa không chỉ để có được một căn phòng gọn gàng, giản đơn ngập tràn gam màu trung tính như người ta vẫn nói. Với mình, một căn phòng như vậy chỉ là phông nền cho một clip triệu view khác mà mình cố gắng theo đuổi. Khi nhận ra những rắc rối của cuộc sống đến từ chính những giá trị ảo mình đeo mang, quét sạch những điều như vậy ra khỏi tâm trí khiến mình thấy nhẹ nhõm hơn hẳn,” Hoa giãi bày.

Những cá nhân như Nhung hay Hoa với muôn vàn bề bộn cuộc sống rất phổ biến hiện nay, đặc biệt là Gen Z. Không ngẫu nhiên khi xã hội hiện đại hơn kéo theo sự gia tăng của những căn bệnh tâm lý, hay riêng lớp trẻ sinh ra trong giai đoạn 1997 - 2015 được đặc biệt đặt một tên riêng là “thế hệ lo âu”. Sự phức tạp hơn về suy nghĩ hay hành vi con người đã hình thành nên những áp lực “rất mới”: Áp lực lời chúc, áp lực đồng trang lứa hay áp lực “tự dưng đến Tết”…

Hầu hết cảm xúc tiêu cực đó đều xuất phát từ sự dư thừa - dư thừa vật chất, dư thừa lo lắng, dư thừa lựa chọn,…Vậy cách thức nào để xử lý hiệu quả những bộn bề tâm trí? “Quét” đi những điểm rơi tinh thần đó, có nhiều phương pháp mà người trẻ áp dụng hiện nay mà không nhất thiết phải loại bỏ hay cố gắng lãng quên.

Có một thực tế, chúng ta thường hay để tâm đến cái nhìn và đánh giá của xã hội mà quên rằng tất thảy là do bản thân quyết định. Chuẩn mực xã hội là những yếu tố cơ bản nhất để định hình hành vi, không mang yếu tố bản sắc cá nhân trong đó. “Chuẩn mực cá nhân” là định hướng cho bản thân hành xử theo lương tâm và chừng mực, theo sở thích và nguyện vọng, tin tưởng vào những điều bản thân cho là đúng đắn và phù hợp. Để là chính mình, hơn hết, mỗi nên có chuẩn mực cá nhân, như một câu nói của Paulo Coelho (tác giả của cuốn “Nhà giả kim”): “Bạn tin mình là gì, thì bạn chính là như vậy” (You are what you believe yourself to be).

Chia sẻ về vấn đề này, Hiền Trần (30 tuổi, TP.HCM) kể về câu chuyện cá nhân, rằng cũng có những thời điểm cô thấy mệt mỏi khi mỗi dịp Tết đến lại nghe họ hàng than thở “30 tuổi chưa lấy chồng là ế”, “không làm công ty là lông bông”… ”Nếu mình cứ để tâm tới những lời nói ấy, thì hẳn mình sẽ vội vàng kết hôn, và phải ký hợp đồng lao động với một tổ chức nào đó bằng mọi giá. Nhưng mình nghĩ, cuộc sống này là của mình, rule do mình tạo ra, mình làm điều mình thấy thoải mái. Mình có một thu nhập tốt, có thời gian cho bản thân và gia đình, có bạn trai bên cạnh. Mình sống rất ổn”.

Mỗi sự việc, qua góc nhìn của mỗi người, sẽ có ý nghĩa khác nhau. Sự thay đổi và phát triển của xã hội cũng là yếu tố tác động đến những biến chuyển nhìn nhận sự vật, sự việc. Vậy nên, không có điều gì là bất biến, kể cả áp lực tâm trí.

“Quét” gọn tâm trí, không chỉ là tạo nên những cảm xúc tích cực, mà còn là đón nhận những điều tiêu cực, và chất vấn tự thân, rằng sự việc này nhắc nhở ta điều gì, dạy ta bài học thế nào, cần rút kinh nghiệm ra sao. Đó chính là thay đổi góc nhìn. 

Ngay cả việc phàn nàn cũng đem đến lợi ích, vì đó là cách giải tỏa áp lực và chấp nhận cảm xúc. Có 1 dạng than phiền để tìm giải pháp (Instrumental Complaining), đó là khi than phiền nhưng kèm theo hướng giải quyết hoặc mang tính xây dựng để thay đổi tình huống. Ví dụ như "Hôm nay mệt thế nhỉ, tối nay cậu giúp tớ rửa bát được không?"

Ngọc Hải (25 tuổi, Hà Nội) cho biết: “Mỗi người có 1 nguồn năng lượng hữu hạn. Nếu mỗi ngày chìm đắm trong đau khổ, mệt mỏi, tiêu cực, bản thân mình sẽ thấy cạn kiệt sinh lực, và chuỗi ngày tiếp theo sẽ trong trạng thái uể oải. Vậy nên mình chọn cách nhìn nhận sự việc ở phía ngược lại, và bất cứ điều gì xảy ra cũng đều có lý do. Giả sử sếp mắng bạn, nếu cực đoan, bạn sẽ nghĩ sếp yêu cầu cao, và bạn bị bắt bẻ, rằng cuối tháng này chắc chắn bị trừ lương. Nhưng hãy tích cực lên, sếp cũng có KPIs, sếp cũng đầy rẫy áp lực, và tuy mắng mình nhưng sếp vẫn luôn cho mình giải pháp. Đâu đó mình cũng nghe được, bài học nào trả giá bằng tiền thì còn là rẻ”.

Gần đây, Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (MSB) ra mắt MV Quét (Sống không lo nghĩ) với giọng ca ngọt ngào của nàng thơ Juky San và ca từ ý nghĩa do nhạc sỹ Bùi Công Nam sáng tác. Xoay quanh câu chuyện đi tìm cho mình một lối sống không vướng bận những bộn bề dư thừa, MV đã đem đến cho người trẻ những suy nghĩ mới về thực hành tối giản trong cuộc sống hiện đại: Đôi khi một căn phòng gọn gàng là chưa đủ, cuộc sống tinh gọn trong thế giới này còn nằm ở những không gian tinh thần. Chỉ khi chúng ta biết sắp xếp lại cả thế giới bên ngoài lẫn bên trong, mỗi người mới tìm được cho mình khoảng thời gian thư thái, hạnh phúc, không vướng bận.

Công chúng cũng dễ dàng cảm nhận được tinh thần “Sống không lo nghĩ” thông qua những sản phẩm, dịch vụ của MSB. Trong đó, giao dịch bằng QR Code trên ứng dụng di động MSB mBank là một ví dụ điển hình cho tinh thần “Quét easy, Sống không lo nghĩ”. Không chỉ là “quét” vật lý đơn thuần, MSB còn hỗ trợ bạn quét đi những rủi ro nếu nhập sai thông tin người nhận, quét đi những phiền lụy của việc quên tiền mặt hay thẻ. Hình thức giao dịch này không đòi hỏi nhiều thao tác, giúp việc giao dịch tài chính trở nên nhanh gọn và thuận tiện. Qua đó, MSB mong muốn người trẻ sẽ đơn giản hoá mọi thứ trong cuộc sống, loại bỏ những yếu tố “gây nhiễu”, “dư thừa” để tập trung vào những điều thực sự quan trọng.