Để nói về quán cà phê mà bạn sẽ dắt bạn bè ở xa của mình đến ngay khi họ đặt chân tới Hà Nội, thì có lẽ đó chính là Cộng. Thậm chí, giống như một thói quen, ngay cả khi lang thang ở một thành phố xa lạ và đông đúc, tôi vẫn ưa tìm đến Cộng như để hoà mình lại vào cái không khí, cái dư vị Hà Nội thân quen bay bổng ngập tràn bên trong.  

Chẳng ở đâu ấm cái mùi thơm thân quen của ký ức hơn Cộng, mà cũng chẳng ở đâu mà mỗi ly cà phê, mỗi góc nhỏ đều kể với ta một câu chuyện, về những con người đáng mến hồn hậu của một thời bao cấp đã lùi xa vào dĩ vãng đến thế. 

Mỗi người đều có một quán cà phê "tủ", gợi nhớ cho họ về một Hà Nội riêng. Nhưng có lẽ, ở Cộng mang một hương vị Hà Nội hơn bất cứ quán cà phê nào trên thành phố này, và ngay cả khi Cộng trở thành một chuỗi cà phê có tiếng và quy mô, nó vẫn giữ nguyên được bản sắc của riêng mình để dù ở bất cứ đâu, bạn vẫn có thể bước vào và cảm nhận được cái mùi hương Hà Nội cũ kỹ một thời ấy không bị phai nhạt đi chút nào.

ôi đặt chân đến Cộng vào một mùa đông cách đây 6 năm. Khi đó, Cộng mới chỉ là một quán cà phê nhỏ trên phố Triệu Việt Vương (hình như nơi này giờ đã trở thành một hàng quần áo xuất khẩu, tôi cũng không thật sự nhớ).

Bẵng đi một thời gian, tôi không trở lại cái quán cà phê nhỏ xíu đấy thêm lần nào nữa. Tôi thậm chí còn lãng quên mất nó, cho đến lúc Cộng bắt đầu nhen nhóm xuất hiện trở lại. Và phải đến khi Cộng càng lúc càng "chường mặt" ra nhiều phố lớn phố nhỏ, tôi mới giật mình nhớ đến cái quán cà phê nhỏ xíu ngày nào, và bất ngờ trước con số cửa hàng ngày một nhân rộng của họ. 

Nhưng điều khiến tôi thấy thích thú với Cộng hơn cả - và tôi tin là ai trong chúng ta cũng vậy, đó không phải là cách Cộng nhan nhản ở khắp các con phố Hà Nội lớn nhỏ, cho đến các thành phố khác. Mà bởi, dù ở đâu, Cộng vẫn mang trong mình lối thiết kế, những không gian hoài cổ được đan cài đầy sáng tạo và tinh tế, để người bước vào có thể đi từ bất ngờ này sang bất ngờ khác, và trong tim thì dấy lên một cảm giác vô cùng yêu dấu khi bắt gặp những hình ảnh và món đồ xưa cũ ở nơi đây. "À, tuổi thơ của mình cũng đã nhìn thấy cái này, cái kia, hoá ra bây giờ tới đây - mình lại bắt gặp nó".

Ở Cộng, mọi thứ đều như được mang về từ những ngôi nhà, những căn phòng trong khu biệt thự Pháp cổ, những góc phố Hà Nội xưa rồi đặt vào từng góc nhà, mặt bàn, kệ sách - vừa vặn và xinh xắn như thể đó là nơi chúng thuộc về. Nếu từng có một tuổi thơ ở Hà Nội, bạn có thể bắt gặp bất cứ mảnh ký ức nào của mình như một món quà được giấu ngẫu nhiên trong những góc nhà, góc tủ. Tôi đã bồi hồi biết mấy khi nhìn thấy cuốn sách của Aimatov đặt ở trên kệ sách, bên cạnh những Dostoevsky - những cuốn mà thuở nhỏ, tôi vẫn hay vớ bừa để đọc khi bố đặt trên bàn. 

Trong mỗi quán Cộng, chúng ta đọc menu trên một cuốn sách, các món được viết đè lên bằng bút dạ. Chúng ta ngồi trên những chiếc ghế gấp với vải dù màu xanh bộ đội, trong cái hiên vắng đượm nắng vàng và tựa lên bức tường được làm từ những ô cửa sổ gỗ sơn đầy màu sắc, uống cà phê thơm từ một chiếc cốc nhôm Liên Xô, và nếu tay nào đang đói bụng - hãy thử gọi một phần bánh mỳ chấm sữa nhé. Những thứ rất nhỏ như vậy có thể tìm gặp được ở bất cứ đâu, nhưng chỉ khi ở Cộng, bạn mới có thể lắng nghe chúng kể những câu chuyện rất đẹp về Hà Nội một thời xa xưa.

Một điều mà tôi rất thích, và tôi tin là nhiều người cũng vậy, ấy là việc ngắm nhìn cách mà mỗi Cộng đều có một vẻ ngoài riêng mà không lẫn lộn với nhau. Mỗi khi Cộng mở quán mới, người ta sẽ tò mò về "ngoại hình" của quán, bởi dù là cà phê chuỗi và có một concept chung, thế nhưng mỗi cà phê Cộng lại là một bản thể không hề trộn lẫn. Cộng Lý Thường Kiệt sẽ khác với Cộng Trúc Bạch, hay Cộng Thái Phiên sẽ là một kiểu thiết kế khác với Cộng Hào Nam. 

Cộng không bao giờ làm khách hàng của mình thất vọng với cách thiết kế, cách sắp đặt và sự sáng tạo khi đưa những nguyên liệu của đời sống bao cấp vào không gian. Những chiếc máy khâu cũ được dùng làm bàn cà phê, hay cả một mảng tường lớn được trang trí bằng vài chục cuộn chỉ màu to rực rỡ, những chiếc mâm đồng được trưng dụng làm bàn nhỏ và những chiếc ghế gỗ theo đúng kiểu ngày xưa. Người ta thích tới Cộng không chỉ để hít hà cái mùi thời gian, mà còn để nhìn xem người ta đã đan cài những ký ức thơ bé của mình như thế nào. 

Cộng Hàng Nón trong một buổi chiều thu.

Hay nói cách khác, bước vào Cộng không chỉ là để nhâm nhi cái mùi thời gian, cái không khí xưa cũ, mà còn là để trầm trồ và ngó nghiêng sự sáng tạo và cách những người làm ở đây sắp xếp chúng, mang theo hơi thở hiện đại và sự nghịch ngợm của tuổi trẻ để dung hoà với những thứ “thất thập cổ lai hy" mà chẳng hề đượm màu loè loẹt, vô duyên. 

Và cuối cùng, ở Cộng cũng rất... thơ mộng nữa. Ở Cộng, luôn có những dãy bàn ngồi ngoài trời để bạn có thể nhẩn nha tận hưởng không khí lãng đãng của Hà Nội. Tôi yêu những buổi sáng ngồi ở vỉa hè Cộng Nhà Thờ, sau đó phóng tầm mắt ra khoảng đường rộng rãi phía trước Nhà Thờ Lớn, nhìn ngắm từng đoàn khách du lịch đi lại dưới vòm trời xanh dương, hay tôi cũng yêu những buổi chiều ngồi ở Cộng Bát Sứ, dưới gốc cây dâu da mát rượi và nhìn những hàng xe chạy chầm chậm lười biếng trước mặt. Và cả những ngày ngồi ở vỉa hè Cộng Lê Phụng Hiểu, được tán lá rậm rì trên đầu che mát và có cảm giác mình đang chìm vào một Hà Nội ngày xưa, khi mà xung quanh đều là những khu tập thể cũ kỹ rêu phong. Ngồi ở Cộng không chỉ ngắm nhìn Cộng đẹp hay sáng tạo, mà còn là để thưởng thức những cái phong vị Hà Nội rất riêng như vậy đấy. 

năm sau cái lần đầu tiên bước chân vào Cộng, quán cà phê nhỏ xíu ngày nào đã biến mất ở góc cũ, thay vào đó là một loạt cửa hàng trên khắp cả nước. Cộng đã trở thành một trong những chuỗi cà phê thành công nhất hiện tại khi không chỉ xuất hiện “nhan nhản" ở Hà Nội, mà còn bắt đầu vươn ra các thành phố lớn khác. Cộng tạo nên một phong cách, một bản sắc rất riêng của mình, tạo thành một thói quen cho người ta nhớ đến những khi muốn uống một ly cà phê "ổn ổn", trong một không gian thoải mái và đẹp đẽ, có gout riêng. 

Như đã nói ở đầu bài viết này, tôi không biết tìm một quán nào phù hợp hơn để giới thiệu với bạn bè mình khi đến Hà Nội, hoặc để họ biết về Hà Nội -  ngoài Cộng.

Ở Sài Gòn cũng có Cộng, ở Nha Trang cũng có Cộng, ở Hải Phòng cũng có Cộng… cái màu sắc không thể trộn lẫn ấy đã xuất hiện như những vết chấm xanh bộ đội ở khắp nơi. Để dù bạn ở một thành phố thật xa lạ, một nơi nào đấy chẳng phải Hà Nội, bạn đều có thể cảm nhận được những dư vị của thành phố thân yêu ấy đọng trong không khí, trong vị đắng cà phê nơi đầu lưỡi hay nụ cười thích thú khi thấy những bức ảnh, những món đồ trang trí trên bàn gợi nhắc về một nơi xinh đẹp và bình yên.

Dĩ nhiên là chúng ta mới chỉ nói đến cái tinh thần và cảm xúc - những thứ khiến Cộng được biết đến và yêu thích rộng rãi. Nhưng Cộng cũng có những nhược điểm, tỉ dụ như menu quanh quẩn là những món đồ uống cũng đơn giản thôi (mà chúng ta cũng đâu cần gì nhiều?), hay sở hữu một mức giá cao hơn các quán cùng tầm. Thế nhưng, Cộng - với sức sống của riêng mình đã âm thầm và vững chãi đứng bên cạnh những chuỗi cà phê hiện đại như The Coffee House hay cả cơn sốt trà sữa vẫn đang càn quét điên cuồng cả Hà Nội lẫn Sài Gòn. 

Bạn có tin không, những người trẻ - dù có mê mệt xu hướng mới đến mức nào, họ vẫn luôn cần một chốn có thể đi - về và nhâm nhi một ly cà phê ngon, trong một không gian đẹp và thật sự thoải mái. Cộng thoả mãn được điều ấy. Bạn có thể vào Cộng để gặp đối tác, để bàn việc, để ngồi một chỗ đọc sách, viết nhật ký hoặc đơn giản là ngồi buôn ầm ĩ với lũ bạn. Cộng trở thành một cái tên hiển nhiên được nhắc đến hay bật nảy ra trong đầu gần như nhanh nhất mỗi khi chúng ta có ý định đi cà phê.

Những vật dụng gợi nhớ về một thời xưa cũ ở Cộng Trúc Bạch. 

Và tôi nghĩ rằng, điều tuyệt vời nhất mà Cộng mang đến, không chỉ là một địa điểm để người ta có thể lui tới khi rảnh rỗi, khi muốn uống cà phê và trò chuyện với bạn bè. Mà còn là cách mà họ cho ta thấy rằng, nếu sử dụng những nguyên liệu từ chính đời sống người Việt Nam - chúng ta hoàn toàn có thể có những không gian tuyệt đẹp, những chuỗi cà phê có cá tính riêng - như cách mà Cộng đã lấy cảm hứng và chất liệu từ thời kỳ bao cấp Hà Nội, và họ đã thành công.

Hoặc đơn giản hơn thôi, những quán cà phê Cộng vẫn sẽ được người trẻ yêu thích nhiều như thế, chỉ bởi vì họ có thể tìm được những cảm xúc rất bình yên, một nhịp sống chậm lại giữa guồng quay của đời sống đô thị sầm uất, và đôi khi chỉ bởi một buổi chiều thu thật đẹp, được ngồi dưới tán cây loà xoà mát rượi, ngắm nắng vàng đổ xuống con phố trước mắt với xung quanh là một không gian thân thương như thể một buổi chiều những năm một-nghìn-chín-trăm-hồi-ấy.