Gaelic Football – môn thể thao truyền thống của đất nước Ireland

Bóng đá Ireland (Gaelic football) là môn thể thao quốc gia của Ireland và đã xuất hiện ở quốc gia này từ rất lâu. Những tài liệu đầu tiên về luật chơi Gaelic Football được ghi chép lần đầu từ năm 1887. Tuy nhiên môn bóng đá tổng hợp có tên gọi là caid, tiền thân của môn Gaelic Football ngày nay được chơi ở Ireland lần đầu tiên vào năm 1308.

Bóng đá Gaelic có thể coi là một môn thể thao được kết hợp giữa bóng đá và bóng bầu dục. Một biến thể của môn bóng đá Gaelic là môn Australian Rules (bóng đá Úc). Bóng đá Úc cũng được phát triển từ bóng đá Gaelic từ hàng nghìn những người di cư sang Úc từ giữa thế kỉ XIX.

Bóng đá Gaelic được chơi trên một sân cỏ có chiều dài 137m và rộng 82m. Cầu môn trên sân bóng Gaelic giống hình dạng của cầu môn bóng bầu dục, xà ngang lại thấp hơn của bầu dục nhưng cao hơn bóng đá.

Quả bóng tròn được dùng trong bóng đá Gaelic có kích thước nhỏ hơn quả bóng đá thường một chút. Người cầm bóng có thể đi 4 bước trước khi quả bóng được đá hoặc chuyền bằng tay, bằng cách đập bóng bằng lòng bàn tay hoặc nắm đấm. Sau mỗi 4 bước thì quả bóng phải được đập xuống đất hoặc người chơi phải thực hiện một chuỗi động tác gọi là "solo", thả bóng xuống chân và đá lại về tay người cầm bóng. Người chơi không thể đập bóng xuống đất 2 lần liên tiếp.

Người chơi bóng đá Gaeli được phép sử dụng cả tay và chân, để ghi bàn, người chơi phải đưa bóng qua phía trên xà ngang bằng cách đấm bóng hoặc sút bóng thì được 1 điểm, đưa bóng vào lưới cách sút bóng (không được đấm bóng) thì sẽ được 3 điểm.

Mỗi đội sẽ có 15 cầu thủ, đội hình bao gồm: 1 thủ môn, 3 hậu vệ, 3 trung vệ, 2 tiền vệ, 3 tiền vệ tấn công và 3 tiền đạo. Đồng phục của thủ môn không được giống đồng phục của bất kì cầu thủ nào trên sân. Thủ môn trong hình chữ nhật của mình thì sẽ không bị các cầu thủ khác phạm lỗi về thân thể nhưng các cầu thủ đó có thể ngăn chặn các đường chuyền từ phía thủ môn. Mỗi đội được thay người 5 lần một trận.

Về phía trọng tài, gồm có 1 trọng tài trên sân, 2 trọng tài biên và 4 trọng tài ở phía cầu môn (để quan sát về việc ghi bàn, hỗ trợ các trọng tài khác trên sân). Trọng tài thường mặc quần áo màu đen như trong môn bóng đá. Khi có bàn thắng và 3 điểm, sẽ có một lá cờ màu xanh lá cây được đưa lên phía bên trái của cầu môn. Còn khi ghi được 1 điểm thì sẽ có lá cờ màu trắng được đưa lên phía bên phải cầu môn.

Giải đấu lớn nhất là giải Gaelic toàn Ireland. Các đội tuyển từ tất cả các hạt thi đấu tranh tài, ngoài ra còn có các đội tuyển từ Vương quốc Anh và New York. Các trận cầu Gaelic luôn thu hút được sự quan tâm lớn của người dân Ireland. Và các trận chung kết toàn Ireland luôn là những trận đấu lớn được mong đợi nhất lại Ireland và là ngày hội của nước này. Năm 2004, sân vận động Croke Park với 84.000 chỗ ngồi không còn một chỗ trống trong trận chung kết.

Tuy nhiên ở tất cả các thành phố trên thế giới, ở đâu có người Ireland, ở đó bóng đá Gaelic được chơi và các cầu thủ tham gia không phân biệt quốc tịch.