Van Gogh và những lần cuộc đời của người nghệ sĩ tài hoa bạc mệnh được khắc họa trên phim

Sự nghiệp hội họa của Van Gogh chỉ bắt đầu và kéo dài trong 10 năm cuối cuộc đời, nhưng đã để lại cho hậu thế hơn 2000 tác phẩm (trong đó có 990 tác phẩm hoàn chỉnh và 1100 bức phác thảo). Lúc sinh thời, ông luôn phải sống trong tình cảnh khốn khó vì bệnh tật hành hạ, nghèo nàn vì không thể bán được tranh. Sự tuyệt vọng trong cuộc sống được xem là nguyên nhân dẫn đến cái chết của người họa sĩ tài ba này khi ông mới ở độ tuổi 37.

Vô danh khi còn sống nhưng lại trở thành niềm cảm hứng, được ca ngợi, được tôn vinh khi đã chết, Van Gogh chắc có lẽ cũng bất ngờ trước sự cảm thương mà hậu thế dành cho ông. Và để đem câu chuyện của ông đến với nhiều người hơn, nhiều người hâm mộ đã dùng phim ảnh để kể về Van Gogh. Hầu hết trong số chúng là phim tài liệu, nhưng danh sách này chỉ đề cập đến những bộ phim tiểu sử hoặc những lần Van Gogh xuất hiện trên màn ảnh mà thôi.

1. Lust for Life (1956)

Đây có thể được xem là một trong những bộ phim tiểu sử đầu tiên về Van Gogh. Phim được chuyển thể dựa trên tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Irving Stone, xuất bản năm 1934. Nội dung phim xoay quanh những biến cố quan trọng trong cuộc đời của người họa sỹ, bao gồm sự tận tụy dành cho Chúa lúc trẻ, về tình yêu tuyệt vọng dành cho người em họ, sự ruồng bỏ của một cô gái điếm vì ông quá nghèo. Và Van Gogh đã tìm thấy hội họa như cách duy nhất để bày tỏ nỗi lòng.

Hai trăm bức họa nổi tiếng của Van Gogh cũng được lồng ghép vào phim nhưng chúng chỉ là những bản sao được giáo viên mỹ thuật Robert Parker vẽ lại và phóng lên. Để nhập vai vào người họa sỹ, ngôi sao điện ảnh nổi tiếng thời đó là Kirk Douglas đã tự mình vẽ lại nhiều bức tranh của Van Gogh. Lust for Life đã thu về nhiều thành công về mặt chuyên môn khi phim được đề cử 4 giải Oscar cho Nam chính xuất sắc, Đạo diễn hình ảnh và Kịch bản chuyển thể. Anthony Quinn giành giải Oscar Nam phụ xuất sắc nhất.

2. Vincent and Me (1990)

Bộ phim do đạo diễn Michael Rubbo thực hiện có pha thêm những yếu tố giả tưởng và là một tác phẩm dành cho gia đình. Phim kể về một cô bé 13 tuổi rất yêu hội họa và hâm mộ Van Gogh. Một tay buôn tranh bí ẩn xuất hiện và đề nghị mua vài bức tranh của cô gái. Sau đó, cô phát hiện bức họa Vincent Van Gogh lúc trẻ do cô phác họa được rao bán với giá hàng triệu USD. Cô gái nhỏ quyết tâm lên đường sang Amsterdam để truy tìm gã bán tranh bí ẩn. Hay cô nên trở lại thế kỉ 19 để tìm kiếm Vincent?

Phim có sự góp mặt của Jeanne Calment, bà đã đã lập kỷ lục là diễn viên lớn tuổi nhất khi tham gia phim này ở tuổi 114. Jeanne tiết lộ bà từng gặp được Van Gogh vào năm 1988 khi mới 12 tuổi.

3. Vincent & Theo (1990)

Di sản nghệ thuật lớn lao của Van Gogh được gìn giữ và lưu truyền nhờ vào công sức rất lớn của Theo Van Gogh – em trai ông và cũng là một nhà buôn tranh. Phim được xem là bức chân dung kép khá chân thật và đầy đủ về hai anh em trong khoảng thời gian từ 1883 đến 1891. Phim bắt đầu bằng quyết định theo đuổi hội họa của Vincent và kết thúc bằng cái chết của chính ông cũng như của người em trai Theo vài tháng sau đó. Phim có sự tham gia của Tim Roth và Paul Rhys.

4. Dreams (1990)

Bộ phim do đạo diễn bậc thầy Akira Kurosawa viết kịch bản và thực hiện không nói về cuộc đời của Van Gogh. Phim được lấy cảm hứng từ những giấc mơ mà Akira đã nhiều lần nhìn thấy. Chủ đề phim xoay quanh các vấn đề như: thời ấu thơ, tâm linh, nghệ thuật, cái chết, thảm họa và sai lầm của con người với thế giới với ý nghĩa ẩn dụ sâu xa.

Van Gogh xuất hiện thông qua bức tranh đầy màu sắc Crows, được dựa trên bức họa Wheat field with Crows nổi tiếng. Điểm đặc biệt hơn nữa là người đóng vai Van Gogh trong phim chính là đạo diễn nổi tiếng Martin Scorsese (Hugo, Wolf of Wall Street, Silence).

Van Gogh (1991)

Bộ phim do đạo diễn Pháp Maurice Pialat viết kịch bản và làm đạo diễn kể về 67 ngày cuối đời của Van Gogh. Tuy nhiên, phim cũng đề cập đến mối quan hệ giữa ông với em trai Theo, nhà vật lý Paul Gachet (hình mẫu trong bức họa Portrait of Dr. Gachet) và người phụ nữ của đời ông là Marguerite cùng cô con gái Gachet.

Phim ra mắt công chúng lần đầu tiên vào tại LHP Cannes 1991. Và sau đó được Pháp chọn gửi đi tranh tài tại hạng mục Phim nước ngoài xuất sắc nhất ở Oscar lần thứ 64 nhưng không được đề cử. Nam diễn viên Jacques Dutronc từng nhận được giải Nam chính xuất sắc tại Cesar Award với vai Vincent Van Gogh.

Van Gogh: Painted with Words (2010)

Đài BBC của Anh từng làm một phim tiểu sử về Van Gogh. Điểm đặc biệt nhất chính là những lời thoại được dùng trong phim cũng chính là những lời mà Van Gogh đã nói khi còn sống.

Tình tiết phim được dựa trên những bức thư mà Vincent từng trao đổi với em trai Theo, qua đó tiết lộ những điểm tương đồng trong tính cách giữa hai người. Thể hiện vai Van Gogh trong phim chính là tài tử Benedict Cumberbatch.

Vincent and the Doctor (2010)

Dù chỉ là một tập phim nằm trong loạt series nổi tiếng Doctor Who của Anh nhưng Vincent and the Doctor vẫn để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng khán giả nhờ vào cách tiếp cận mới mẻ, độc đáo về cuộc đời Van Gogh. Biên kịch Richard Curtis đã lấy cảm hứng từ việc Van Gogh không bao giờ biết được ông sẽ nổi tiếng để viết nên tập phim này.

Nội dung phim xoay quanh việc nhà du hành Doctor và người cộng sự Amy Pond phải quay ngược thời gian để tìm gặp Van Gogh, nhờ ông giúp đỡ tiêu diệt Krafayis - một con quái vật vô hình mà chỉ Van Gogh mới có thể nhìn thấy. Trong khi hợp tác cùng Van Gogh, Doctor và Amy đã nỗ lực giúp ông nhận ra di sản mà mình để lại thông việc đem Van Gogh tới tương lai. Tuy nhiên, họ cũng nhận ra sự thật rằng không phải dòng thời gian nào cũng có thể được viết lại.

Dù tạo ra nhiều tranh cãi nhưng Vincent and the Doctor vẫn là một trong những tập phim được yêu thích nhất trong loạt series này. Phim từng thu hút tới 6,67 triệu người xem trên kênh BBC One. Diễn xuất của Tony Curran trong vai Van Gogh cũng được đánh giá rất cao.

Loving Vincent (2017)

Loving Vincent là bộ phim mới nhất kể lại cuộc đời của Van Gogh. Và đây có lẽ cũng là tác phẩm độc đáo và đặc biệt nhất trong danh sách những bộ phim về người hoa sĩ bất hạnh này. Nội dung phim xoay quanh hành trình đi tìm câu trả lời cho nguyên nhân gây ra cái chết của Van Gogh của anh chàng Armand Roulin (Douglas Booth). Mọi tình tiết phim được xây dựng dựa trên những bức thư có thật mang theo những hoài niệm, những tâm sự của chính Van Gogh và những người từng liên quan đến ông.

Điểm đặc biệt nhất ở Loving Vincent chính là phong cách phim. Hai đạo diễn Dorota Kobiela và Hugh Welchman đã dùng chính những bức tranh của Van Gogh để kể lại câu chuyện về người đã sáng tác ra chúng. Đây cũng là bộ phim đầu tiên trên thế giới được thực hiện hoàn toàn bằng tranh sơn dầu.

Loving Vincent không chỉ là lời tri ân đặc biệt đến riêng Vincent Van Gogh mà còn là tuyệt tác hình ảnh làm say đắm trái tim những ai yêu mến vị họa sỹ bạc mệnh, yêu nghệ thuật và yêu cái đẹp.