The Danish Girl - Còn hơn hình tượng về người phụ nữ can đảm nhất thế kỷ

Trong bộ phim The Danish Girl vừa ra mắt, mặc dù Einar Wegener hay Lili Elbe (Eddie Redmayne) mới là nhân vật chính nhưng dường như mọi sự chú ý đều đổ dồn vào nhân vật người vợ Gerda Wegener do nữ diễn viên Alicia Vikander thủ vai. Đạo diễn Tom Hooper đã khai thác nhân vật này dưới hình tượng người vợ dũng cảm và bao dung nhất thế giới. Ở ngoài đời thực, Gerda Wegener còn được nhìn nhận như họa sĩ tài năng của trào lưu "art nouveau", một trong những phụ nữ mang tư tưởng tiến bộ nhất thế kỷ 20 và là người tiên phong trong quan niệm phá bỏ các hàng rào về giới.

Gerda Wegener sinh năm 1882 tại một tỉnh gần thành phố Grenaa, Đan Mạch. Không giống với những gì được miêu tả trong phim, cô không phải là nữ họa sĩ bối rối trong việc đi tìm phong cách riêng và năm lần bảy lượt bị các nhà môi giới tranh từ chối. Cô hoàn toàn chắc chắn trong việc theo đuổi sự nghiệp vẽ tranh chân dung. Cô cũng chính là người minh họa bìa cho những tạp chí nổi tiếng bấy giờ như La Vie Parisienne, Vouge. Bước vào cuộc hôn nhân với họa sĩ Einar Wegener, cả hai trở thành cặp đôi được ngưỡng mộ bậc nhất trong giới nghệ sĩ.

Còn nhớ trong phiên bản điện ảnh, khi Gerda phát hiện ra chồng mình bộ lộ nét nữ tính, cô đã khóc và khóc rất nhiều. Không rõ ngoài đời thực Gerda đã phản ứng ra sao nhưng những gì được ghi nhận trong quyển hồi kí "Man Into Woman" cho thấy cô đã thỏa hiện với Einar, cho phép anh tự do mặc váy áo vài năm trước khi hoàn toàn chuyển giới.

Đến tận bây giờ, chủ đề giới tính của Gerda vẫn là đề tài nóng hổi để mổ xẻ. Cũng có giả thuyết rằng Gerda chỉ kết hôn với Einar để tiện cho công việc của cả hai và hợp thức hóa những chuyến đi châu Âu liên tục. Nhưng có một điều chắc chắn, Gerda đã yêu Einar ngay từ lúc thấy anh ở trường đại học và hôn anh. Bên cạnh đó, khi Einar mặc váy ngủ của Gerda, cô không hề che giấu rằng mình bị kích thích và hứng thú. Chỉ có một lời giải thích hợp lí cho điều này: Gerda là người song tính. Trong hội họa, xu hướng tình dục kì lạ của Gerda cũng được tiết lộ phần nào khi những tác phẩm của cô chỉ thể hiện sự tươi trẻ, tính phóng khoáng của nữ giới, ở đâu đó nó còn thể hiện khoái cảm khi mô phỏng hai phụ nữ hay cả nhóm nữ giới đang quan hệ với nhau.

Những bức họa về Lili, cô gái có đôi mắt quả hạnh, môi chúm chím đã trở thành đề tài nóng hổi thời bấy giờ và đưa sự nghiệp của Gerda lên đỉnh cao mới. Có lẽ cũng bất ngờ và phiền lòng khi thấy người chồng nam tính nay trở thành quý cô yêu kiều nhưng dường như Gerda bị hút vào những sáng tác của mình hơn. Đôi lúc, Lili cũng được xuất hiện tại những buổi hội hè của giới nghệ sĩ tại Paris cùng Gerda và được giới thiệu như một người em họ của Einar từ xa đến.

Nhưng tình trạng vá víu tạm thời này không kéo dài. Lâu dần Einar cảm thấy Lili là một bản thể đang kêu gào được tách khỏi hình hài nam giới. Einar từng có ý định tự tử vào năm 1930 và lên kế hoạch cho chuyện này khá cẩn trọng. Gerda đã phải đưa ra quyết định lớn: giữ lại chồng, một cái xác không hồn hay ủng hộ cuộc phẫu thuật của Einar. Nói sợ rủi ro là một nhưng phải có đến mười phần trong Gerda đang lo sợ rằng một khi thành công, cô sẽ bị gạt ra khỏi cuộc sống của Einar. Không biết bao nhiêu lần Einar/ Lili đã tâm sự với Gerda về niềm mong mỏi được làm vợ, làm mẹ cháy bỏng. Là người duy nhất có thể lắng nghe và ở bên cạnh, Gerda chỉ có thể nở nụ cười buồn động viên. Cô tồn tại nơi đâu trong kế hoạch hoàn hảo đó? Hoàn toàn không có chỗ.

Và một lần nữa, Gerda lại đi ngược số đông để ủng hộ chồng. Trong hồi kí "Man Into Woman", những dòng Gerda viết vô cùng cảm động: "Trong một vài tháng gần đây, em cảm thấy lương tâm mình bị cắn rứt. Em nghĩ mình phải có trách nhiệm với những nỗi đau anh phải chịu đựng vào những hôm Lili không xuất hiện."

Tình yêu mà Gerda dành cho Einar không còn là thứ tình cảm ràng buộc hay chiếm hữu tầm thường. Nó là tình yêu được dâng hiến bằng trọn vẹn tâm hồn, vượt qua sự ích kỉ cá nhân. Trong phim, nỗi đau được khắc họa mãnh liệt hơn khi Hans xuất hiện. Là người bạn thời thơ ấu của Einar và chứng kiến sự mất mát của Gerda, Hans cũng muốn giang tay che chở người phụ nữ có vẻ cứng rắn nhưng thực chất cũng dễ tổn thương. Tuy nhiên Gerda đã ngay lập tức từ bỏ cơ hội tìm kiếm hạnh phúc mới, cô chỉ chuyên tâm chăm sóc Lili và ở bên cạnh những khi Lili cần.

Ngoài đời khá tiếc là không thể thơ mộng thế nhưng chắc chắn, từ biệt Einar là cơn ác mộng có thực mà Gerda phải chịu đựng. Sau khi Einar hoàn toàn trở thành phụ nữ, Gerda cũng lấp chỗ trống bằng cách nhanh chóng kết hôn nhưng cuộc hôn nhân cũng mau chóng tan vỡ. Cho tận đến năm cuối đời, Gerda vẫn vẽ về Lili, bất chấp trào lưu nghệ thuật đã thay đổi và những bức vẽ chân dung đã không còn hái ra tiền. Có lẽ Gerda vẫn yêu Einar, nếu không, cô đã tức tốc tìm kiếm nàng thơ, hay đổi luôn chủ đề chứa quá nhiều ký ức về Lili, Einar yêu dấu.

Có một câu được ghi lại thế này: "Khi tôi hôn anh ấy, cảm giác như đang hôn chính mình". Cảm giác đó chưa hẳn là cảm xúc về giới tính, mà phải chăng xuất phát từ tình yêu không vụ lợi, xem người yêu là một phần của chính mình. Chứng kiến những gì Gerda đã hy sinh suốt cuộc đời bà, nhận định đó hoàn toàn có cơ sở. 

Đối với những người đang yêu nhau, thứ tình cảm cao thượng nhất là khi chia tay, ta vẫn mong cho người yêu được hạnh phúc. Gerda còn hơn cả như thế, cô sẵn sàng bước ra khỏi vòng tay của người đàn ông mình yêu nhất để chung sống cùng giấc mơ chuyển giới của anh ta, bảo vệ và tiếp thêm sức mạnh phi thường cho điều không tưởng