TS.BS Đào Thị Yến Phi: F0 tại nhà khi có dấu hiệu mệt cần làm gì ngay lập tức?

Hầu như không ai muốn phải đi bệnh viện khi lây nhiễm cả, vì nhiều điều: lo sợ khi bị tách biệt với gia đình khi không thể tự chăm sóc, lo sợ khi hàng ngày phải ở trong môi trường có rất nhiều người bệnh gây tác động không tích cực đến tâm lý.

Điều trị ở nhà khi không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ có các yếu tố rất tích cực là được người thân chăm sóc và động viên tinh thần thường xuyên, sống trong môi trường quen thuộc, dễ chăm sóc về dinh dưỡng…

Tuy nhiên, để F0 tại nhà thì người chăm sóc hoặc chính bản thân người bệnh cần chuẩn bị tốt một số thuốc điều trị triệu chứng (sốt, ho…), các thông tin chính xác, các đầu mối giúp đỡ về y tế và cách xử trí bình tĩnh, đúng đắn khi chẳng may F0 trở nặng. Hiện nay đã có các Trạm Y tế lưu động ở các phường, nhóm Phản ứng nhanh và khá nhiều nhóm tư vấn chính thức của các bác sĩ. Bạn hãy thu thập để sẵn khi cần thiết.

-----

Khi F0 tại nhà trở nặng, quan trọng nhất là phải đưa được oxy vào máu tối đa và tiết kiệm sử dụng oxy hết mức có thể (giảm nhu cầu oxy của tất cả tế bào trong cơ thể).

Đầu tiên, hãy thực hiện các hướng dẫn dưới đây:

1. Không hoảng loạn, sợ hãi, khóc lóc, kêu gọi, rên rỉ, giận dỗi, đổ lỗi, tìm cách nghĩ coi mình lây ở đâu ra…. Nói chung là không nghĩ nhiều lúc này! Cũng không cần cố gắng đọc kinh hay cầu nguyện nếu phải ép mình nhé.

2. Nằm đầu cao 45 độ (lót từ mông trở lên chứ không phải chỉ kê ngay cổ), ở nơi càng thoáng khí càng tốt như gần cửa sổ, ban công…

3. Thở nhẹ và sâu: hít nhẹ, chậm, không gồng cơ, không ráng hít thật lẹ cho nhiều không khí vào phổi; thở ra cũng chậm nhất và nhẹ nhất có thể. Chú ý xem lúc hít thở có bị đau hay khó gì không.

4. Làm sạch mũi họng bằng nước muối sinh lý 0,9% để làm đường thở thông thoáng nhất có thể, không có nhầy đàm gây cản trở không khí vào ra. Nằm nghỉ nơi ấm áp, không lạnh cũng làm giảm phù niêm mạc, giúp đường thở thông hơn.

5. Uống nước ấm nhiều lần trong ngày, cứ 10 phút lại uống vài ngụm sẽ tốt hơn để cho khát rồi uống đầy bụng. Ngày tối thiểu 2 lít nước, nếu có sốt thì cứ tăng 1 độ cộng thêm 500ml. Nhiệt độ nước tốt nhất là khoảng 35 độ C (2 phần nước nguội, một phần nước sôi pha vào nhau).

6. Hạ sốt bằng thuốc, lau ấm, đắp khăn ấm hay tắm bằng nước ấm.

7. Ăn cháo loãng, không cần bổ dưỡng thịt cá gì hết, nấu 500ml cháo chỉ cần thêm một nắm đậu xanh hay một cái trứng gà, đập thêm mớ hành củ là được. Ăn nhiều lần, mỗi 1 - 2 giờ cho húp nửa chén cháo nóng tốt hơn ăn 3 bữa/ngày. Khuấy ly bột ngũ cốc nóng lỏng uống cũng được.

8. Ngủ càng nhiều càng tốt.

9. Theo dõi: thở nhẹ hay nặng, thở có đau ở đâu không, sốt bao nhiêu độ là quan trọng nhất. Chú ý thêm môi có tím, tay chân có bị lạnh hay trắng bệch ra không. Mất vị giác/khứu giác không quan trọng, đừng lo về chuyện đó. Mắt có phù phù đỏ đỏ một chút cũng không sao.

10. Gọi cho 115, Y tế phường, Trạm Y tế lưu động... để họ đến đón nếu có giường bệnh trống. Nếu không được thì cứ kiên nhẫn nằm nhà chờ, tuân thủ lời khuyên của BS, không tức giận hay hoảng sợ.

11. Gọi cho một bác sĩ quen có video call để bác sĩ trông thấy được bệnh nhân và tư vấn dùng thuốc nếu cần.

12. Không được tự ý dùng thuốc, ngoại trừ thuốc hạ sốt và giảm ho nếu ho nhiều gây mệt. Cần nhớ: đưa cái gì vô cơ thể cũng dễ, lấy ra mới khó. Các cơ quan của người bệnh đang cần nghỉ ngơi để chống bệnh, đừng bắt nó chuyển hoá thêm mấy thứ đưa vào không cần thiết nữa.

Lưu ý: cần bình tĩnh để tuân thủ chính xác các hướng dẫn của BS. Tâm lý hoảng loạn và làm sai những gì cần làm có khi gây thêm nguy hiểm cho bệnh nhân.

TS.BS Đào Thị Yến Phi

(Trưởng Bộ môn Dinh dưỡng, Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, TP HCM)