Phẫu thuật thay khớp háng cho "người cua" phải đi lại bằng gậy từ năm 16 tuổi

Vừa qua, Bệnh viện TWQĐ 108 tiếp nhận bệnh nhân tên Q., 20 tuổi, quê Lạng Sơn, viêm cột sống dính khớp biến dạng nặng nề. Lên 4 tuổi, Q. đã không giống những đứa trẻ bình thường khác. Khớp gối cứng, không gập được, khiến em phải đi lê trên mặt đất.

Gia đình đưa Q. đến một cơ sở y tế để điều trị. Trải qua cuộc phẫu thuật lần thứ nhất vào năm 4 tuổi nhưng tình trạng bệnh không thuyên giảm, những bước đi ngày càng khó khăn, em không thể đạp xe đến trường. 

Năm 15 tuổi, Q. tiếp tục trải qua một cuộc phẫu thuật khớp gối bên phải. Sau mổ, chân đau, em không vận động nhiều nên các cơ bị teo và nằm liệt giường. Mọi sinh hoạt cá nhân đều nhờ sự trợ giúp của bố mẹ.

"Mỗi lần đi tắm, vệ sinh cá nhân, bố đều bế em. Việc học của em cũng dừng và dang dở vào lúc đó", Q. kể.

Nằm một chỗ hơn 1 năm, gia đình quyết tâm đưa Q. đi tập phục hồi chức năng. Một thời gian sau, em tự đi được, nhưng phải sử dụng gậy. "Em buồn, vì đi lại không giống như người khác, không phụ giúp cho ba mẹ nhiều", Q. bật khóc. 

Tháng 11/2020, gia đình đưa Q. đến Bệnh viện Trung ương Quân đội (TWQĐ) 108 để thăm khám, em được chẩn đoán viêm cột sống dính khớp. Theo đánh giá, đây là ca bệnh đầu tiên viêm cột sống dính khớp biến dạng nặng nề, khác thường. Hai chân biến dạng, xoay cả hai chân ra ngoài, chân phải giạng 90 độ, chân trái giạng khoảng 80 độ. 

Bệnh nhân viêm cột sống dính khớp thông thường vẫn có thể đi được hoặc dùng nạng, nhưng trường hợp này phải dùng gậy chống để đu người ra phía trước. 

TS. Nguyễn Quốc Dũng, Phó Chủ nhiệm Khoa Phẫu thuật khớp, phẫu thuật viên của ca mổ cho biết, kíp mổ đã thay khớp háng 2 chân cho bệnh nhân, đồng thời lựa chọn đường mổ trước - ngoài, đây không phải là đường mổ thông thường. 

"Nhưng với trường hợp của Q., chúng tôi có thể quan sát được hết bờ ổ cối, cổ xương đùi dính chặt, giúp đảm bảo cắt xương, lắp khớp chính xác nhất cũng như kiểm soát tốt phần mềm mặt trước và mặt ngoài khớp háng. Bên cạnh khó khăn về xương thì phần mềm xơ cứng cũng là yếu tố cần tính đến khi lên kế hoạch phẫu thuật. Khớp háng của bệnh nhân dính từ lâu, phần mềm co rút nên khi thay khớp phải làm sao cân bằng phần mềm tốt, đảm bảo khớp nhân tạo thật vững, để sau mổ, bệnh nhân vẫn vận động bình thường", TS. Nguyễn Quốc Dũng nói.

TS. Dũng cũng cho biết thêm, tiên lượng ca bệnh sẽ khó khăn nên các bác sĩ phải chuẩn bị, tính toán kỹ lưỡng. Trước hết, chân của Q. khuỳnh rất rộng, không vào được lồng CT nên em không chụp được CT để đánh giá hết cấu trúc và biến dạng xương. Các bác sĩ do đó phải hoàn toàn dựa vào kinh nghiệm trên những phim X-quang thông thường. 

Ngoài ra, bệnh nhân không thể nằm nghiêng được do khớp háng cứng ở tư thế giạng nên các bác sĩ phải kê kích bàn mổ để làm sao có thể cố định vững bệnh nhân ở tư thế nghiêng. Thậm chí trước mổ, các bác sĩ đã nằm thử trên bàn mổ xem kê như thế nào, đặt ra làm sao để bệnh nhân có thể mổ được. 

Sau mổ, 2 chân và khớp háng của bệnh nhân có thể duỗi thẳng, cổ chân, khớp gối và khớp háng không có dấu hiệu tổn thương thần kinh. Sau 2 ngày phẫu thuật, Q. đứng lên được và gần 2 tuần sau phẫu thuật, em bắt đầu chập chững những bước đi đầu tiên mà không cần dùng đến gậy. Em tiếp tục được chăm sóc, tập luyện tích cực. 

"Từ trước đến giờ, em chưa được tự đi lần nào, toàn phải đi bằng gậy. Bây giờ tự bước đi trên đôi chân của mình nên em rất vui. Em hy vọng đi như người bình thường để phụ giúp ba mẹ", em hạnh phúc, xúc động chia sẻ khi nhớ về lần đầu tập bước trên đôi chân của mình.